Biały Marcin (1830-1923)

Ks. kanonik Marcin Biały [*1830- †1923]

Marcin Biały był najstarszym synem również Marcina Białego (1799-1881).

Wstąpił zatem do Seminarium w Przemyślu i został księdzem w 1855 roku (ordinatus-benef). Prace kapłańską rozpoczął w Leżajsku.

**************

Jest to jedna z opowieści wuja Jolanty Lipińskiej.
Stanisław Biały 1907-2003 opowiada:

Od założenia wioski Korniaktów, rodzina mojego ojca kolejno sprawował tam czynności wójtowskie, jak i dziadek ojcowski, Marcin Biały 1799-1881. Był on również w owym czasie jedynym tam posiadaczem nauki czytania i pisania i przez to nauczycielem. Dwie żony dały mu 24 dzieci z których najstarszym był też Marcin (1830-1923). On to po ukończeniu gimnazjum w Rzeszowie w 1849 roku zakochał się w jakiejś czarnobrewie miłością odwzajemniona. Jej ojciec, karmazyn- pragnął tego małżeństwa, ofiarowując córce magnacki posag. Jednak Marcin (syn) odmówił twierdząc, że musi się poświecić dla rodziny i postarać, aby jego liczne rodzeństwo stanęło mocno społecznie i materialnie, wspierając je nie tylko moralnie, ale i finansowo. Jeszcze nie wiedział o tym, że przybędzie mu braci i sióstr, bo w 49 roku było ich dopiero najwyżej dziewięcioro. 

Wstąpił zatem do Seminarium w Przemyślu i został księdzem w 1855 roku (ordinatus-benef).

Prace swą kapłańska rozpoczął w Leżajsku, gdzie wszedł w konflikt z administracją okupanta tj. Austrii. Bowiem spowiadając kogoś na łożu śmierci, usłyszał od umierającego, że ten jest mordercą YX, a uczynił to za pieniądze ofiarowane mu przez miejscowego starostę, a skazany za to morderstwo jest niewinny. Ksiądz Marcin wytłumaczył mu, ze tego co się dowiaduje na spowiedzi nie jest w stanie wyjawić i że nie da mu rozgrzeszenia, dopóki swego zła nie wyjawi. Ma przywołać wójta i kilku poważniejszych gospodarzy i przed nimi wyznać prawdę. Tak też zrobiono. Gdy to zeznanie dotarło do władz administracyjnych, zażądano od biskupa przemyskiego, by ksiądz spowiednik został zawieszony w czynnościach kościelnych i było wszczęto dochodzenie. W toku dochodzenia, ksiądz Marcin odwołał się aż do Papieża. W międzyczasie Austria zmieniła swoje nastawienie do papiestwa i religii, tak że gdy cesarz dostał list pisany w tej sprawie przez samego Papieża, odwołano dochodzenie a ksiądz został przywrócony do swych uprawnień kościelnych.

Objął wtedy probostwo w Brzozowie.

***

Źródło: Słownik Biograficzny Powiatu Łańcuckiego

Biały Marcin ks. ur. 17.08.1830 r. w Korniaktowie, pow. łańcucki. Syn Marcina. W latach 1841-1947 pobierał naukę w gimnazjum w Rzeszowie. Klasę VII i VIII oraz 4 lata studiów teologicznych ukończył w Przemyślu w latach 1850 - 1855. Święcenia kapłańskie przyjął 2 czerwca 1855 r. Po święceniach, sprawował funkcję wikariusza w Rzeszowie 1855-1857 i Tyczynie 1857-1870 w Tyczynie. Kanonicznie mianowany został proboszczem w Trzebosi w dniu 11.02.1870 r. i pełnił ten urząd do 3.10.1882 r. W styczniu 1880 r. został mianowany dziekanem leżajskim, a w lutym tegoż roku został kanonikiem honorowym w diecezji przemyskiej. Kanonicznie ustanowiony został na probostwo w Brzozowie w dniu 2.10.1882 r. W dniu 28.10.1887 r. został mianowany delegatem biskupa do spraw servitutów w powiecie brzozowskim, a w dniu 17.05.1888 r. został delegatem do CK Rady Szkolnej Powiatowej. Wicedziekan brzozowski od 11.12.1890 r., Komisarz Biskupi dla Sióstr Służebniczek Starowiejskich od 26.05.1891 r. Rycerz Cesarskiego Oddziału Franciszka Józefa od 30.11.1898 r. Kanonikiem honorowym Kapituły Katedralnej w Przemyślu został mianowany przez Cesarsko - Królewski Majestat Franciszka Józefa w dniu 2.07.1904 r. Komisarz Biskupi do nauki religii w Cesarsko - Królewskim Gimnazjum w Brzozowie. Od pierwszej chwili dał się poznać jako organizator życia gospodarczego na terenie parafii. Był współzałożycielem Powiatowego Towarzystwa Zaliczkowego w Brzozowie. Objął stanowisko dyrektora /z funkcji zrezygnował w 1913/. Towarzystwo zabezpieczało uzyskiwanie zdrowego kredytu dla rzemieślników, kupców oraz rolników. Całym swym niemałym autorytetem popierał zalążki spółdzielczości handlowej. Jego staraniem przeprowadzona została restauracja kościoła w latach 1902 - 1905. Wraz z bratem, dr Stanisławem Białym był budzicielem ducha narodowego i patronował wszystkim poczynaniom patriotycznym. Ks. prałat Marcin Biały pełnił funkcję proboszcza brzozowskiej parafii przez 41 lat. Zmarł 23.06.1923 r. w wieku 93 lat i spoczął na brzozowskim cmentarzu w pobliżu mogiły konfederatów barskich.

AP Rzymskokatolickiej w Budach Łańcuckich


Biały Stanisław dr, ur. w Korniakowie, pow. łańcucki. Syn Marcina. Poseł na Sejm galicyjski i poseł do Parlamentu w Wiedniu, senatorem RP w 1936 z partii Stronnictwo Ludowe. W 1907 r. jako Naczelnik Sądu Brzozowskiego i poseł do parlamentu austriackiego z okręgu wyborczego Brzozów – Tyczyn zgłosił pierwszy projektu budowy linii kolejowej na trasie Brzozów – Sanok. Poseł dr Stanisław Biały odmalował w całej grozie pijaństwo i pieniactwo naszego ludu. Wskazany został przez mówcę cały szereg środków zaradczych, jak przymusowe sądy polubowne w gminach, sądy rozjemcze, zamykanie szynków w niedziele i święta, utworzenie stałej komisji do zwalczania pijaństwa oraz szerzenie zasad zupełnej abstynencji.

Na drugim Polskim Kongresie Mariańskim oraz Wiecu stowarzyszeń i organizacji katolickich polskich, odbyty w Przemyślu w dniach 26-28 sierpnia 1911 r.

AP Rzymskokatolickiej w Budach Łańcuckich

Źródło: Słownik Biograficzny Powiatu Łańcuckiego