piątek, 27 września 2013

Jedynacka Władysława (1923-2020)

Władysława Jedynacka ps. 'Wiktoria', 'Marta' ur. się 23 lipca 1923 roku w Korniaktowie pow. Łańcut, jako córka Marii Kruk i Stanisława Gwoździa. 
Zmarła 8 listopada 2020, w wieku 97 lat. Msza Św. Pogrzebowa odbędzie się 12 listopada 2020 w Kaplicy Cmentarnej. Zostanie pochowana na Cmentarzu Komunalnym w Leżajsku. 
 
Ojciec Stanisław Gwóźdź, długoletni urzędnik leżajskiego magistratu, gdzie pracował, jako kierownik referatu finansowego. 
Władysława Jedynacka i Janina Stankiewicz
W rodzinie Gwoździów wszyscy byli zaangażowani w działalność konspiracyjną, w rodzinnym domu znajdował się punkt kontaktowy. Ojciec Stanisław Gwóźdź ps. ”Bystry” został aresztowany przez gestapo w biurze Zarządu Miejskiego i został rozstrzelany w czasie pacyfikacji 28 maja 1943 roku. 
Jej dwaj bracia współpracowali jako łącznicy, mama również angażowała się w pomoc partyzantom. Jak często wspominała w domu był ogromny strych, który niejednokrotnie służył jako noclegownia dla chłopców z lasu. Razem z mamą przygotowywały im posiłki. Największą bolączką partyzantów były wszy. Obydwie z mamą prały i czyściły ich ubrania.
Pani Władysława od czerwca 1943 pracowała, jako główna księgowa i kierownik referatu księgowego w Urzędzie Miejskim w Leżajsku.
Władysława Jedynacka z d. Gwóźdź została zaprzysiężona w NOWK. Była łączniczką, kolporterką i kwatermistrzem, jako 'Wiktoria'. 
W 1944 roku poznała Ludwika Więcława ps. Śląski. Ludwik Więcław ukończył gimnazjum w Leżajsku, zdając tzw. małą maturę. W latach 1931-1932 odbył służbę wojskową w 51. pp. w Brzeżanach, uzyskując stopień sierżanta rezerwy. Od 1938 r. był członkiem koła Stronnictwa Narodowego w Leżajsku. Walczył w kampanii wrześniowej w szeregach Armii „Modlin” – brał udział w bitwie pod Mławą, a następnie w obronie Warszawy. Na początku października 1939 r. powrócił do Leżajska. W listopadzie 1939 r. został aresztowany na skutek donosu miejscowych Ukraińców, ale po miesiącu wyszedł na wolność (pozostawał pod nadzorem policyjnym i został wpisany na listę osób przeznaczonych do wywiezienia na roboty do Niemiec). Od kwietnia 1940 r. służył w NOW w Leżajsku. W marcu 1941 r. został aresztowany przez gestapo i przewieziony do więzienia w Przemyślu. Udało mu się stamtąd uciec po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej. Wrócił do Leżajska, gdzie na początku lipca 1941 r. objął dowództwo miejscowej placówki NOW, a pod koniec 1942 r. został mianowany komendantem NOW na powiat łańcucki. Od jesieni 1943 r. pełnił funkcję oficera łącznikowego w oddziale partyzanckim NOW-AK por./kpt. Franciszka Przysiężniaka „Ojca Jana”.
Po wkroczeniu wojsk sowieckich wrócił do Leżajska, gdzie został członkiem Miejskiej Rady Narodowej.Był komendantem powiatu oraz Inspektoratu 'Hanka' NOW.
Ludwika poślubiła dopiero po wojnie, kiedy została ogłoszona amnestia na działaczy podziemia.  
Ludwik Więcław ps. 'Śląski', 'Kłos', 'Mariusz' (*23 VIII 1908-5 IX 1949). Ludwik Więcław s. Józefa i Magdaleny Wilk. 30 maja 1949 roku został aresztowany i więziony na Zamku w Rzeszowie. Władysława była wówczas w ciąży, wkrótce urodziła syna Jacka. Ludwik Więcław ps. 'Śląski', 'Kłos', 'Mariusz' został skazany na karę śmierci, utratę praw na zawsze i przepadek mienia, 5 września 1949 roku został rozstrzelany, a ona została aresztowana przez UB w 1949 roku i osadzona w rzeszowskim więzieniu na Zamku. Na skutek ogłoszonej amnestii wyszła na wolność w sierpniu 1949 roku. 
Później została aresztowana matka pani Władysławy. Pani Władysława musiała się ukrywać. Ze względu na prześladowanie NKWD nie mogła wrócić do Leżajska. Znalazła pracę w Nysie, ale nawet tam była śledzona. Po roku wróciła w rodzinne strony, pracowała w Rozwadowie, a po trzech latach wróciła do Leżajska.
Poznała Franciszka Jedynackiego i wyszła ponownie za mąż. Niestety, jej drugi mąż zmarł w pierwszym roku małżeństwa na zawał serca. Dwa miesiące później urodziła się córka Barbara. Ani Jacek, ani Basia nie poznali swoich ojców.




Przez wiele lat pracowała w Światowym Związku Żołnierzy Armii Krajowej.
Rada Miasta Leżajska wyróżniła ją odznaką honorową 'Zasłużony dla miasta Leżajska' (1997).

Otrzymała wiele odznaczeń:
Krzyż Armii Krajowej, Krzyż Partyzancki, Patent Weterana o Wolność i Niepodległość Ojczyzny oraz awans na stopień podporucznika Wojska Polskiego. Odznaczona przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polski Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Narodowego Czynu Zbrojnego (1996).



13 marca 1992 roku Ludwik Więcław został pośmiertnie zrehabilitowany. 
W Leżajsku jedna z ulic została nazwana imieniem Ludwika Więcława
***
Wspomnienia Władysławy Jedynackiej z Leżajska


Pomnik ofiar pacyfikacji 28 Maja 1943 roku, podczas której został rozstrzelany Stanisław Gwóźdź, ojciec Władysławy Jedynackiej
***


****
5 czerwca odbyła się w Leżajsku promocja książki "Dziewczyny Wyklęte 2". Autor książki Szymon Nowak zaprezentował postać pani Władysławy w sposób niezwykle ujmujący. 


Literatura i linki powiązane:
Niech się przyśni Polska - Biuletyn Miejski z 2003 roku
http://ipn.gov.pl/__data/assets/pdf_file/0008/100124/Wieclaw_Ludwik.pdf 
Ludwik Więcław

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...