Sylwetki Leżajszczan: Chmura z Grögerów Lidia (1923-2020)

poniedziałek, 20 lipca 2015

Chmura z Grögerów Lidia (1923-2020)

Irena Maria Lidia Chmurowa z Grögerów urodziła się 18 października 1923 roku Leżajsku. Córka prof. gimnazjum w Leżajsku Józefa Grögera i Ireny z Kiszakiewiczów.
Zmarła w wieku 96 lat w dniu 14 lutego 2020, w Leżajsku.

Ojciec Józef Gröger ur się w Śniatynie (woj. stanisławowskie), gdzie ukończył Szkołę Podstawową, a w Kołomyi Gimnazjum. Egzamin dojrzałości złożył w 1909 roku. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1 X. 1915 r. pracował jako nauczyciel historii i geografii Miejskiego Gimnazjum Realnego w Leżajsku. Dodatkowo uczył robót ręcznych, rysunku i gimnastyki. Jako członek Komisji Egzaminacyjnej Tajnego Nauczania przez cały czas okupacji niemieckiej działał pod pseudonimem 'Tadeusz'.

Fot. Dom rodzinny Lidii Cmurowej

Fot. Szkoła Powszechna Żeńska im. Królowej Jadwigi w Leżajsku

Podczas edukacji w Szkole Żeńskiej im. Królowej Jadwigi w Leżajsku w 1934 r wstąpiła do harcerstwa.

Absolwentka Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Bolesława Chrobrego w Leżajsku. Z czasów gimnazjalnych warto wspomnieć, że Lidia brała udział w jasełkach organizowanych przez nauczycieli gimnazjum. Dekorację przygotował prof. Józef Gröger. Brat Ryszard był paziem króla Heroda, a w rolę Matki Boskiej wcieliła się jej koleżanka Maryla Ordyczyńska (Zawilska). Arię pastuszka odegrał Mieczysław Ćwikła pochodzący z Kuryłówki. Spektakl cieszył się ogromnym powodzeniem, odgrywany był w Domu Narodowym.
W czasie II wojny światowej, podczas okupacji Lidia Gröger ps ' Marta' działała w konspiracji, głównie jako łączniczka i kolporterka prasy podziemnej NOW. Jak podaje Stanisław Kisielewicz ps 'Niesiecki', 'Antek' w swoich wspomnieniach opisanych w książce 'Od Leżajska do Łodzi' prasę konspiracyjną rozdzielała Władysława Schönborn ps 'Jadwiga' kierująca zespołem kolportażu. Skrzynka i punkt rozdziału prasy znajdował się w 'Czerwonym Klasztorku', obecnym budynku sanepidu. Kiedyś budynek z czerwonej cegły był w posiadaniu zakonnic.
Łączniczkami komendy okręgu były Hanka Sowianka, Helena Czochara, Kowalikówna. W skład zespołu wchodziły również Janina Walatyńska 'Acha', Maria Szczęk 'Zbigniewa', Helena Królikowska 'Koziołek'.

Brat Lidii - Ryszard Gröger ur. w 1920 roku absolwent Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Bolesława Chrobrego w Leżajsku - rocznik 1938/39. Kapitan AK. ps. Kuba.

3 lata po śmierci ojca Józefa, który zmarł w Szczecinie 21 sierpnia 1946 roku Lidia ps. Marta została skazana w 1949 roku przez sąd wojskowy na 5 lat i 9 miesięcy więzienia. Siedziała w więzieniu dla kobiet.Dzięki amnestii odsiedziała 3 i pół roku do 1952 roku.
Poślubiła Tadeusza Chmurę s. Maksymiliana i Teodozji Staw.

***

Podczas spotkania autorskiego z Szymonem Nowakiem autorem książki 'Dziewczyny wyklęte' syn pani Lidii - Stanisław Chmura opowiedział o działalności swojej matki, o rodzinie zaangażowanej w działalność konspiracyjną.